پاندمی آخر

شروع کرد به بالا و پایین کردن اخبار هولناک؛ داستان شهرهایی را خواند که ویروس از پا درشان آورده بود، فیلم والدینی را تماشا کرد که می‌خواستند قرنطینه را بشکنند تا با فرزندانشان باشند، پست روس‌هایی را خواند که روش‌های خودکشی بدون درد را به اشتراک گذاشته بودند. ولی هرج و مرج جهانی هم نتوانسته بود لحن پُر از نفرت هیچ‌کدام از دوستان و فالوئرهایش را تعدیل کند یا مواضع تند و تیزشان را تغییر بدهد. کم و بیش همان آدم‌های غیرقابل‌تحمل با نظرات غیرقابل‌تحمل و روش غیرقابل‌تحملی که ابرازشان می‌کردند؛ ورشکسته‌های اخلاقی جبهه‌ی راست در برابر سردرگم‌های اخلاقی جبهه‌ی چپ، با تعابیر و تفاسیری یکی از یکی مزخرف‌تر.

 

استیو تولتز/هر چه باداباد/ص. ۱۸۶

 

 

کشف ترسناکی بود؛ این که مرگ هیچ عارضه‌ی جانبی‌ای نداشت.

پریا زنی محجوب با چشمانی پر احساس، دستانش را محکم به هم زد. «چرا این همه غرغر می‌کنید؟ این بهترین اتفاق زندگیم بود! من مدت‌ها بیمار و زمین‌گیر بودم. پارکینسون داشتم. هر درمانی رو بگین امتحان کردم. حالا دیگه زجر نمی‌کشم.» کِیرا با او موافق بود. «باید قبول کرد که مرگ نکات مثبت قابل توجهی هم داره.»

 

کشف ترسناکی بود؛ این که مرگ هیچ عارضه‌ی جانبی‌ای نداشت و در واقع درمان محسوب می‌شد. این جا از خواب بیدار می‌شوی و می‌بینی از شر همه‌ی بیماری‌هایی که در زندگی اسیرشان بوده‌ای خلاص شده‌ای. اندام کسانی که نقص عضو داشته‌اند بر می‌گردد، امعا و احشای آنهایی که دل و روده‌شان را بیرون کشیده‌اند در شکم‌شان قرار می‌گیرد، توانایی شناختی دار و دسته‌ی آلزایمری‌ها عادی می‌شود، آسمی‌ها راحت نفس می‌کشند، کبد الکلی‌ها پاک می‌شود، سرطان‌های بدخیم خوش‌خیم می‌شود، بدن اچ‌آی‌وی مثبت‌ها ایمنی کامل پیدا می‌کند، اجابت مزاج آن‌هایی که سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر دارند عادی می‌شود، سایه‌ی تهدیدآمیز تشنج از روی مصروع‌ها کنار می‌رود و افراد مبتلا به دیستروفی ماهیچه‌ای شکرگزار می‌شوند و دستان بی‌لرزش و استوارشان را بهت‌زده خم و راست می‌کنند. آن‌هایی که بوی گند فساد مرضی طولانی می‌دادند حالا از عطر جوانی و شادابی‌شان سرمست‌اند. به همین ترتیب از ریخت‌افتاده‌ها دوباره ریخت و قیافه پیدا می‌کنند. آکنه‌ای‌ها و صورت‌زخمی‌ها چشم می‌دوزند به آینه و خود را تحسین می‌کنند. اعصاب گره‌خورده باز می‌شود، طحال‌های پاره به‌حالت عادی بازمی‌گردد، پرولاپس همه مقعدهای بواسیری جا می‌رود. می‌دانید چه می‌گویم.

 

استیو تولتز/ هر چه باداباد/ ص.۱۶۵

 

 

آدم‌ها همیشه سعی می‌کنند نعمت‌هایت را برایت بشمارند.

گریسی گفت «بنوش! کیف کن! چون چهار روز دیگه به معنای واقعی کلمه می‌میری! چهارستون بدنت هنوز سالمه. کله‌ات هنوز درست کار می‌کنه.» اون ناله‌ای شبیه آدم‌های عزادار کرد. به او حق دادم. آدم‌ها همیشه سعی می‌کنند نعمت‌هایت را برایت بشمارند، ولی حساب و کتاب‌شان چپ اندر قیچی است. گریسی آرام زد روی زانوی اون «تو یه بدن نیستی که روح داره، یه روحی هستی که بدن داره. به زودی حتی این لباس سرهمی نکبتی هم که تمام‌وقت تنته دیگه مال خودت نیست، اون وقته که آزاد می‌شی.»

 

استیو تولتز/ هر چه باداباد/ ص. ۱۴۱

 

 

کسی از نوع حکومت اینجا خبر داره؟

همه دل‌مشغول مرگ غم‌بارشان بودند؛ از جمله خودم. یک اسپانیایی با چشمان غمگین، قربانی فردی با انگیزه‌ای نامشخص شده بود. جوزف جراح مناطق جنگی بود؛ دستانش به قدری بد سوخته بودند که دیگر نمی‌توانسته جراحی کند، لحظات پایانی عمرش به دختری دوازده ساله آموزش داده بود که چه‌طور ترکش را از ریه یک مجروح جنگی بیرون بیاورد. گفت حالا نگاهشون کنید و دستان بی‌نقصش را رو به ما گرفت.

فرهاد گفت این به معجزه است. خودش بر اثر عفونت باکتری استافیلوکوک مقاوم به آنتیبیوتیک از پا در آمده بود.

از پنجره مردانی با یونیفرم نظامی می‌دیدیم که تفنگ به دوش خیابان را گز می‌کردند. این جا مکان ملت‌هاست؟ دولت‌ها؟ همه همچنان درگیر نمایش مضحک وطن‌پرستی هستند؟ چینش قبیله‌ای مردم بر چه منوال است؟ آرزو کردم ناسیونالیسم مرده باشد. از همه تمایزات دیمی‌ای که بین انسان‌ها قایل می‌شوند، فرق‌گذاشتن بین آدم‌ها بر اساس طول و عرض جغرافیایی مکانی که بر حسب اتفاق در آن متولد شده‌اند همیشه به نظرم از بی‌معناترین‌ها بوده.

پرسیدم «کسی از نوع حکومت این جا خبر داره؟»

جوزف گفت «دموکراتیک.»

«آها، خب.»

«فاشیسم رو ترجیح میدی؟»

«نه، دموکراسی خوبه.» هر چند بدم نمی‌آمد محض تنوع یک حاکم مستبد روشنفکر را تجربه کنم.

 

استیو تولتز/ هر چه باداباد/ص. ۱۰۹

 

پرچمی زنده، باد را لرزاند*

«بیست سال پیش وقتی داستان «نگهبان چشمه» رو برای برادرزاده‌ام تعریف می‌کردم گریه کردم. به مادرش گفته بود مگه موقع قصه گفتن آدم گریه می‌کنه؟

 

هنوز هم موقع گفتن از «سما» صورتم خیس میشه. سما؟ زنگی که به صدا در آوردی چرا مردم رو سر چشمه جمع نمی‌کنه؟»

 

 

 

*پرچمی زنده، باد را لرزاند

شک ندارم زمان طوفان است

 

میلاد عرفان‌پور

 

حس می‌کردم دارم زندگی اشتباهی را زندگی می‌کنم.

دهان مأمور اداره کاریابی خیلی کوچک بود، آن قدر که بعید بود در جایگاه یک منفذ کارکرد داشته باشد. به همه آدمه‌ایی فکر کردم که با کارهایشان باعث شده بودند مرگ زودتر به استقبالشان بیاید و تصور کردم وقتی مجبور شده‌اند از قبر یک‌راست بروند اداره کاریابی چه حالی داشته‌اند.

گفتم «من مشمول هیچ جور مستمری تأمین اجتماعی نمیشم؟»

مأمور گفت «دیگه نه. کسر بودجه داریم. این جا نوشته فیلم بردار عروسی بوده‌ای، شغلت این جا به درد نمی‌خوره. تو چیزی داری که ما به‌اش می‌گیم مجموعه مهارت‌های غیرقابل انتقال. به من بگو دیگه چه کارهایی کرده‌ای.»

«نمی‌خوام راجع به کارهایی که کرده‌ام حرف بزنم، چون دوست ندارم دوباره انجام‌شون بدم.»

«قابل قبول نیست.»

«ببخشید.»

هنوز هیچی نشده به بن‌بست رسیدیم. پشت سرش چند قفسه قرار داشت که چیزی داخل‌شان نبود جز یک مشت گیره کاغذ به شکل بولداگ و یک لیوان قهوه‌خوری. فکر کردم این عالم اموات باورنکردنی است، چون چه کسی می تواند جایی تا این حد مبتذل را حتی تصور کند؟ هیچ‌چیز اعجاب‌آوری نداشت؛ حقیر بود و بوروکراتیک. فکر کردم همه عمرم پدر خودم را در آوردم و هرگز نتوانستم هدفی از زندگی‌ام بیرون بکشم. کار کردن همیشه مرا به این نتیجه رسانده بود که از پس هیچ کاری برنمی‌آیم، در هیچ قالبی نمی‌گنجم، و هر بار که کارت خروج می‌زدم حس می‌کردم دارم زندگی اشتباهی را زندگی می‌کنم.

 

استیو تولتز/ هر چه باداباد/ص. ۱۰۲

 

همه تجلیات عرفانی خودمولّدند.

اعتقاد دارم اصطلاح احتراق خودبه‌خودى ابداع کسانى است که مى‌خواهند یک نفر را آتش بزنند و بی‌آنکه کسى بیندشان بزنند به چاک و کسى هم پى‌شان را نگیرد.

این‌که چیزى به اسم شاهد قابل‌اعتماد وجود خارجى ندارد و همه‌ تجلیات عرفانى خودمولّدند، براى همین است که حضرت مسیح بر بودایان متجلى نمى‌شود و بودا بر مسیحیان و در تاریخ حتى یک مورد گزارش نشده که حضرت محمد بر یک خاخام ظاهر شده باشد.

اصولا اعتقاد دارم همان کسانى که فکر می‌کنند قدرت‌هاى ویژه دارند، حتى معمولى‌اش را هم ندارند. 

 

استیو تولتز/ هر چه باداباد/ ۵۸ ـ ۵۷

 

سخنان دلنشین فانی

بله! سخنانتان که بس دلنشینند و گوارا،

گویای مشکلات مهم بشریت اگر نباشند؛

همچو برگ‌های پاییزی، در دستان باد، 

خش‌خش‌کنان در حال موج‌زدن خواهند بود؛

فانی خواهند بود.

 

فاوست/ گوته

 

پله پله تا ملاقات خدا ۲

نمازی که روزی پنج‌بار خوانده می‌شود، تکرار نیست. بعضی کارها تکرار آن عملی بیهوده و خسته‌کننده است و نتیجهٔ عقلانی و مفید ندارد، اما نماز این‌گونه نیست؛ بلکه نماز، نردبان ترقی است که هرچه بیشتر با حضور قلب خوانده شود، بالاتر می‌روی.

 

گرچه در ظاهر رکوع و سجود تکرار می‌شود، ولی در حقیقت مانند پله‌های نردبانی است که گرچه بالارفتن از آن تکراری است، اما موجب بالارفتن معرفت و ایمان می‌شود.‌ به تعبیر دیگر، این اعمالِ به‌ظاهر تکراری، همانند کلنگی است که برای حفر چاه می‌زنند. کلنگ زدن در ظاهر تکراری است، اما در واقع هر کلنگی که می‌زنید، به عمق بیشتری می‌روید و یک قدم به آب نزدیک‌تر می‌شوید. به هرحال، ظاهر نماز تکراری است، اما در واقع عمق بخشیدن و پرواز است.

 

 

 

سید کاظم ارفع/ دانشنامه نماز/ صص. ۵۰ ـ ۵۱

 

مهارت‌ها حتی از عادت‌ها خطرناک‌ترند.*

شب‌ها قبل از خواب کتاب می‌خوانیم. ۸ سال از آخرین هم کتابخوانی قبل از خوابمان می‌گذرد. حالا دیگر فقط امیر کتاب می‌خواند و من گوش می‌دهم. چون من نمی‌توانم کتاب دستم بگیرم یا ورق بزنم. اما کتابی که انتخاب کردیم هر چه باداباد از استیو تولتز است.

 

چند روز پیش به امیر می‌گفتم اگر من بمیرم و جهان پس از مرگ آنی باشد که مونی توصیف کرده، من با بی‌نظمی در زندگی‌ام تنبیه خواهم شد. شلختگی بی‌پایان. خانه‌ای که از نظم خارج شده است و معلوم نیست که وسیله‌ها کجا هستند؟

 

داشتیم با دنیای پس از مرگ مونی کیف می‌کردیم که ناگهان فهمیدیم مونی چگونه مُرد. در تمام کتاب‌هایی که خوانده‌ام فشردگی سینه‌ای که آن لحظه حس کردم را خیلی به ندرت تجربه کردم. حالا با غم و اندوه و انزجار و نفرت به خواندن بقیه کتاب ادامه می‌دهیم.

 

بدی اینکه امیر برای من کتاب می‌خواند سوای اینکه صدای قشنگش را هر شب می‌شنوم که یک ساعت فقط برای من صحبت می‌کند، این است که نمی‌توانم از کتاب نقل قول کنم. البته امیر مداد به دست کتاب می‌خواند تا هر جایی که به نظرم جالب بود را علامت بزند تا بعداً برایم بفرستد، اما اینکه همان لحظه واگویه کنم فرق دارد با اینکه چند روزی از آن گذشته باشد.

 

به نظرم حتی حسی که در نقل قول در زمان مواجهه وجود دارد با گذر زمان کمرنگ می‌شود. نه برای خواننده برای خودم.

 

 

 

* استیو تولتز/ هر چه باداباد/ ص.۵۴